Euskaraz.net

En las sesiones mensuales de tertulia literaria Euskal literatura goza! dinamizadas por Edu Zabala, nos juntamos para charlar en torno a un libro en euskera.

En esta ocasión trataremos el libro Munduko tokirik ederrena de Iñigo Aranbarri 

Más información sobre el autor

En que biblioteca encontrar el libro

Críticas del libro

Próxima sesión: Erreka haizea de Sonia Gonzalez, el 4 de mayo de 2020. 

Desde una óptica gatuna, el texto titulado Katua de Juan Kruz Igerabide parte de una mención de Étienne de la Boétie (aquella del ser humano que ahoga su ansia de libertad) y acaba de manera plácida pero, a su vez, tensa. Aunque el gato está tranquilo, no está conforme.

Kuadernoa es un programa en el que escritores/as e ilustradores/as locales presentarán relatos breves e inéditos, e ilustraciones creadas exprofeso en esta compleja situación. Será una oferta diaria - de lunes a viernes - a través de donostiakultura.eus y de las redes sociales de la entidad. Firmas como Juan Kruz Igerabide, Luisa Etxenike, Bernardo Atxaga, Mila Beldarrain, Julia Otxoa, Jabier Etxaniz, Aritz Gorrotxategi, Oier Guillan y Ana Malagón ya han confirmado su presencia en estos primeros días del programa.

KATUA

«Erabaki ezazue ez hura gehiago zerbitzatzea, eta libre izango zarete. Ez dizuet eskatzen hura paretik kentzeko, hari bultza egiteko, baizik eta ez eusteko; eta ikusiko duzue nola, oinarria kendu zaion koloso baten pare, bere zama hutsaren pean deuseztatzen eta txikitzen den. Alabaina, medikuek aholkatzen duten bezala, ez da saiatu behar sendaezinak diren eritasunak sendatzen, eta, beharbada, ni ere oker nabil herriari hau esanez, galdua baitu aspaldidanik bere gaixotasunaren ezaguera, eta, hala, gaixotasun hori hilgarri bihurtu baitzaio. Saia gaitezen ulertzen, ordea, ahal izanez gero, zerbitzatzeko borondate egoskor hori nola sustraitu den hain sakon, libertatea maitatzea bera ere naturaltzat ez jotzeraino.» [Étienne de La Boétie, Borondatezko morrontzari buruzko mintzaldia]

Étienne de la Boétiek 18 urterekin idatzi zuen mintzaldi hori. Izen handiko politikari eta zerbitzari publikoa izan zen bere garaian, Montaigneren lagun mina, boterearen eta aristokraziaren girokoa. Eta, hala ere, esaten dutenez, haren idatzietan desobedientzia zibilaren eta anarkismoaren ernamuina omen dago.

Montaignek bere gaztelutik begiratzen zion munduari, ironia sakon batez. Nik, berriz, balkoi honetatik begiratu behar munduari, Montaigne irakurriz. Katu bat peto-peto begira dagokit auzokoaren balkoitik. Badirudi nirekin batera irakurtzen ari dela liburu hau. Ez dute kalera ateratzen paseatzera. Txakurrak baino ez daitezke atera. Haurrak eta katuak, etxean, marrumaka.

Katuaren begietan, hala ere, ez dut irakurtzen etxetik irten ezinaren saminik, debekuaren lokarriaren arrastorik. Montaigne irakurtzeari utzi, eta katuaren begietan irakurtzen hasi naiz. Bakuninen anarkismo guztia haren betile batean kabitzen da. Kliska egin du oraintxe. Ezaxola kosmiko batez begiratzen dio munduari balkoitik. Beste kliska batez, Montaigneren ironia guztia hauts bihurtzen du.

Ume bat irten da balkoira. Besoetan hartu du katua. Katuak utzi egin dio, erabat emanik; burua igurzten du umearen sabelaren kontra. Marruma arin bat entzun diot. Haurra aulki batean eseri da, katua magalean duela. Nik begiak Montaigneren Saiakerak-eko orrietara itzuli ditut. Begirada periferikoa erabiliz ikusi dut haurra niri begira dagoela; katua ere niri begira, biak nirekin batera irakurtzen ari balira bezala. Irakurtzean ez dut ohiturarik ezpainak mugitzeko, baina gaur berez bezala mugitzen zaizkit.

Juan Kruz Igerabide